Piyasa Gözetimi ve Denetimi
31 Ekim 2019
1. PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Piyasa gözetimi ve denetimi; ürüne ilişkin teknik mevzuatı hazırlamaya ve yürütmeye yasal olarak yetkili bulunan kamu kuruluiları tarafından, ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya ürün piyasadayken ilgili teknik düzenlemeye uygun üretilip üretilmediğinin, güvenli olmadığının denetlenmesi veya denetlettirilmesi ile güvenli olmyan ürünlerin güvenli hale getirilimesinin temin edilmesi ve gerektiğinde yaptırım uygulanması faaliyetlerinin tamamı olarak tanımlanabilir (4703 Kn. md.3/md.10).
1.1. Piyasa Gözetimi ve Denetiminin Amacı
Piyasa gözetimi ve denetiminin amacı; piyasaya arz edilen ürünlerin ilgili bulunduğu düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediği (güvenli oluğ olmadığını) izlemek ve tespit etmek, böylece denetim yoluyla tüketicileri, diğer kullanıcıları ve iktisadi aktörleri adil olmayan rekabete (haksız rekabete) karşı korumaktır.
1.2. Piyasa Gözetimi ve Denetiminin Aşamaları
Ürünün teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğini, güvenli olup olmadığını denetlemek veya denetlettirmek için yapılan PGD denetimi faaliyetleri üç ana aşamadan oluşur.
Ürünlerin, ilgili teknik mevzuat hükümlerine uygun olarak piyasaya arz edilip edilmediklerini izlemek ve denetlemek,
Uygun olmayan ürünleri mevzuata uygun hale getirmek için faaliyette bulunmak,
Gerektiğinde yaptırım uygulamak,
Piyasadaki ürünleri izlemekteki amaç, bu ürünlerin piyasada veya hizmette iken ilgili teknik düzenlemesine uygun olduğunu doğrulamaktır.
1.3. Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yapılacak Yerler
Mağaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar ve nakil araçları, pazar yerleri ve benzeri her türlü depolandığı ve/veya satıldığı yerlerde, satış amaçlı fuar ve sergilerde,
Gerekli durumlarda, üretim aracı olarak kullanıldığı işyerlerinde,
Hizmet aracı olarak kullanıldığı yer ve tesislerde,
Gerekli hallerde, ürünlerin üretildikleri, işlendikleri, ambalajlandıkları, montaj veya dolum yapıldıkları yerlerde, yapılır.
1.4. Piyasaya Arzın İstisnaları
Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğin 7 nci maddesinde, piyasaya arzın istisnaları, 4703 sayılı Kanunun 5 nci maddesinin ikinci fıkrasının verdiği yetki çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile piyasada teknik düzenlemeye uygunluk ve ürün güvenliği denetimi yapan yetkili kuruluşlara, piyasaya arz salmayacak hususların nelerden ibaret olduğu gösterilmiştir. Aşağıdaki şartlan haiz ürünler piyasaya arz edilmiş olarak değerlendirilmezler.
İlgili teknik düzenlemenin ürünün ihracatına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Avrupa Birliği üyesi ülkeler dışındaki ülkelere ihraç edil-
mek üzere üretilen ürünler,
İlgili teknik düzenlemeye uygun ve güvenli hale getirilmeden piyasaya arz edilmeyeceğine dair açık bir işaret taşıması şartıyla, fuar ve sergi-
lerde sadece tanıtım ve gösterim amacıyla sergilenen ürünler,
Uygunluk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi amacıyla İhracatçı ülkeden Türkiye'de yerleşik yetkili temsilcisine veya ithalatçıya gönde-
rilen numuneler,
İlgili teknik düzenlemede aksi belirtilmedikçe, üretici tarafından montaj, paketleme, işleme veya etiketleme gibi ileri bir işlemi gerçekleş-
tirmek amacıyla diğer bir üreticiden alınan veya üreticinin yurt dışında olması halinde üretici tarafından ithal edilen ürünler,
Gümrük idarelerince henüz serbest dolaşıma sokulmamış ürünler ile serbest bölgelerdeki ürünler.
1.5. Denetimin Kapsamı
Denetim, öncelikle ürüne, üreticiye veya dağıtıcıya ait bilgi ve belgelerin ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmesi ile başlar. Piyasa gözetimi ve denetimi, durumun gereklerine göre, aşağıdaki hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır.
Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretle, ve/veya belgeler üzerinde inceleme,
İlgili teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, ürünün güvenli olduğunu gösteren diğer düzenlemelere göre verilen bilgi ve/veya belgeler üzerinde inceleme,
Ürünün muayene edilmesi ( duyusal inceleme ve muayene/tartma ve ölçme yoluyla muayene),
Ürünün test ve muayene kuruluşuna, test veya muayene ettirilmesi
Piyasa gözetimi ve denetimi; ürüne ilişkin teknik mevzuatı hazırlamaya ve yürütmeye yasal olarak yetkili bulunan kamu kuruluiları tarafından, ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya ürün piyasadayken ilgili teknik düzenlemeye uygun üretilip üretilmediğinin, güvenli olmadığının denetlenmesi veya denetlettirilmesi ile güvenli olmyan ürünlerin güvenli hale getirilimesinin temin edilmesi ve gerektiğinde yaptırım uygulanması faaliyetlerinin tamamı olarak tanımlanabilir (4703 Kn. md.3/md.10).
1.1. Piyasa Gözetimi ve Denetiminin Amacı
Piyasa gözetimi ve denetiminin amacı; piyasaya arz edilen ürünlerin ilgili bulunduğu düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediği (güvenli oluğ olmadığını) izlemek ve tespit etmek, böylece denetim yoluyla tüketicileri, diğer kullanıcıları ve iktisadi aktörleri adil olmayan rekabete (haksız rekabete) karşı korumaktır.
1.2. Piyasa Gözetimi ve Denetiminin Aşamaları
Ürünün teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğini, güvenli olup olmadığını denetlemek veya denetlettirmek için yapılan PGD denetimi faaliyetleri üç ana aşamadan oluşur.
Ürünlerin, ilgili teknik mevzuat hükümlerine uygun olarak piyasaya arz edilip edilmediklerini izlemek ve denetlemek,
Uygun olmayan ürünleri mevzuata uygun hale getirmek için faaliyette bulunmak,
Gerektiğinde yaptırım uygulamak,
Piyasadaki ürünleri izlemekteki amaç, bu ürünlerin piyasada veya hizmette iken ilgili teknik düzenlemesine uygun olduğunu doğrulamaktır.
1.3. Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yapılacak Yerler
Mağaza, dükkan, ticarethane, depo, ambar ve nakil araçları, pazar yerleri ve benzeri her türlü depolandığı ve/veya satıldığı yerlerde, satış amaçlı fuar ve sergilerde,
Gerekli durumlarda, üretim aracı olarak kullanıldığı işyerlerinde,
Hizmet aracı olarak kullanıldığı yer ve tesislerde,
Gerekli hallerde, ürünlerin üretildikleri, işlendikleri, ambalajlandıkları, montaj veya dolum yapıldıkları yerlerde, yapılır.
1.4. Piyasaya Arzın İstisnaları
Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğin 7 nci maddesinde, piyasaya arzın istisnaları, 4703 sayılı Kanunun 5 nci maddesinin ikinci fıkrasının verdiği yetki çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile piyasada teknik düzenlemeye uygunluk ve ürün güvenliği denetimi yapan yetkili kuruluşlara, piyasaya arz salmayacak hususların nelerden ibaret olduğu gösterilmiştir. Aşağıdaki şartlan haiz ürünler piyasaya arz edilmiş olarak değerlendirilmezler.
İlgili teknik düzenlemenin ürünün ihracatına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Avrupa Birliği üyesi ülkeler dışındaki ülkelere ihraç edil-
mek üzere üretilen ürünler,
İlgili teknik düzenlemeye uygun ve güvenli hale getirilmeden piyasaya arz edilmeyeceğine dair açık bir işaret taşıması şartıyla, fuar ve sergi-
lerde sadece tanıtım ve gösterim amacıyla sergilenen ürünler,
Uygunluk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi amacıyla İhracatçı ülkeden Türkiye'de yerleşik yetkili temsilcisine veya ithalatçıya gönde-
rilen numuneler,
İlgili teknik düzenlemede aksi belirtilmedikçe, üretici tarafından montaj, paketleme, işleme veya etiketleme gibi ileri bir işlemi gerçekleş-
tirmek amacıyla diğer bir üreticiden alınan veya üreticinin yurt dışında olması halinde üretici tarafından ithal edilen ürünler,
Gümrük idarelerince henüz serbest dolaşıma sokulmamış ürünler ile serbest bölgelerdeki ürünler.
1.5. Denetimin Kapsamı
Denetim, öncelikle ürüne, üreticiye veya dağıtıcıya ait bilgi ve belgelerin ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmesi ile başlar. Piyasa gözetimi ve denetimi, durumun gereklerine göre, aşağıdaki hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır.
Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretle, ve/veya belgeler üzerinde inceleme,
İlgili teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, ürünün güvenli olduğunu gösteren diğer düzenlemelere göre verilen bilgi ve/veya belgeler üzerinde inceleme,
Ürünün muayene edilmesi ( duyusal inceleme ve muayene/tartma ve ölçme yoluyla muayene),
Ürünün test ve muayene kuruluşuna, test veya muayene ettirilmesi